'...in de gephotoshopte digitale werkelijkheid is alles haalbaar'

Zolang de mensheid bestaat is er eigenlijk al wel een schoonheidsideaal geweest. Een bekend voorbeeld is bijvoorbeeld Marilyn Monroe uit de jaren 50. Na de Tweede Wereldoorlog waren juist vollere vrouwen het schoonheidsideaal, omdat er o.a. een voedselschaarste was tijdens de oorlog en daardoor waren vele vrouwelijke vormen verdwenen. Daarmee werden vrouwelijke vormen min of meer zeldzaam. Ook nu hebben we een schoonheidsideaal: de killerbody.

Van de week heb ik een aflevering van Brandpunt teruggekeken, omdat Marlot een onderdeel was van de uitzending. Zoals ik al eerder had geschreven in mijn blog over Marlot, vind ik het interessant om Marlot te blijven volgen. Er werd alleen iets gezegd over het tijdschrift Libelle waar ik niet echt van schrok, maar wel veel vraagtekens bij zette. Maar daar kom ik straks op terug.

Het onderdeel van Brandpunt waar Marlot in voorkomt gaat over de rapportage 'Een verknipt schoonheidsideaal' en gaan met name over 'het perfecte plaatje' willen zijn en de druk van social media op jongeren en de gevolgen daarvan. Persoonlijk denk ik dat dit fenomeen niet alleen geld voor jongeren, maar ook volwassenen.

Als het filmpje begint, zie je een model met haar buik op de grond ligt en op haar onderarmen leunt. Het filmpje wordt versneld afgespeeld waarin je kunt zien dat het model opgemaakt wordt en haar haar wordt gedaan. Ze lijkt niet meer op de vrouw die ze werkelijk is.
Je ziet een vrouw verschijnen, klinisch psycholoog Greta Noordenbos, en die begint te vertellen: 'Echte mensen kunnen niet meer lijken op die geconstrueerde beelden'.
Vervolgens zie je dat de foto van het model bewerkt wordt met photoshop: haar ogen worden groter, haar wangen smaller, haar buik wordt platter en slanker, haar borsten voller en haar benen, armen en nek worden verlengt.
Een andere vrouw, gedragswetenschapper Dian de Vries, geeft ook een reactie: 'Op sociale media heb je toch het idee van: maar zo kan je er wel uitzien.'

In de rapportage wordt de fitnessbody of killerbody ('een wasbordje bij jonge vrouwen, het liefst met grote borsten') het nieuwe schoonheidsideaal genoemd. Op social media worden elke dag vele selfies gepost van vrouwen die aan het sporten zijn of in sportkleding een sporthouding aannemen, ook worden sportregimes gepost. Fotografe Marieke Dijkhof, die ik ook al in de blogpost over Marlot heb genoemd, spreekt van een epidemie die aan de gang is van vrouwen met een 'fitnessbody' en 'boobies, het liefst nieuw gekocht' (haha. Die opmerking vind ik eerlijk gezegd wel hilarisch ondanks dat het een serieus onderwerp is, sorry)

Aart Zeeman gaat verder over het nieuwe schoonheidsideaal 'Een wasbordje bij jonge vrouwen, het liefst met grote borsten. Dat is biologisch bijna niet te doen, maar in de gephotoshopte digitale werkelijkheid is alles haalbaar.'

Greta Noordenbos spreekt: 'Het zit wel degelijk heel goed tussen onze oren dat het ideaalbeeld in de regel is: slanker en magerder.

Tussendoor zie je ook een groep meiden die vooral op Facebook last hebben van de challenges. 'Het komt zo op je af, vooral Facebook al die challenges van zie er goed uit met een strak buikje.'

Tussendoor zie je Marlot die Aart Zeeman een kijkje geeft in haar leven voor de eetstoornis en ook vertelt over hoe Marlot zichzelf voelt en ziet. Zo vertelt Marlot onder anderen dat ze meer begon te sporten (hardlopen, fitness) en steeds minder begon te eten, terwijl ze dacht dat ze gezonder bezig was. 

Het sluipt erin voor je het weet
Zo kun je zien dat een eetstoornis of een ongezonde levensstijl (niet alleen ongezond eten, maar ook te veel sporten en te weinig eten) er in kan sluipen zonder dat je het doorhebt. Voordat je het weet gaat het niet meer goed met je, maar denk je alles wel onder controle te hebben. Niet iedereen voelt of ziet dat het daadwerkelijk slechter gaat. De kans is groot dat je er zelf niet meer uitkomt, omdat je gewend bent geraakt aan de levensstijl die je hebt opgebouwd en omdat je die levensstijl uit angst of dwang niet meer los kunt laten. Je kunt namelijk onbewust regels voor jezelf gaan verzinnen: steeds verder of harder lopen, steeds meer sporten, steeds meer oefeningen gaan doen, steeds meer meer meer  en nog eens meer. Of je gaat steeds gezonder eten en daarna ga je steeds meer voeding uitbannen, je gaat minder eten of maaltijden overslaan, je begint aan laxeerpillen of braakt je eten weer uit. Dit zijn allemaal voorbeelden die er kunnen gebeuren als jij jezelf kwijt raakt in de strijd tussen jezelf en de spiegel. 

Zelf kun je vaak die regels niet meer doorbreken. Want als je stopt, wat gebeurd er dan? Misschien is er ook wel een reden voor dat je obsessief bezig bent met eten of sporten naast de wil om er mooi uit te zien. Iets zorgt er namelijk voor dat je gevoelig bent voor de beelden op social media of voor het ontwikkelen van een eetstoornis of obsessief gedrag rondom sporten of jezelf bijvoorbeeld te pijnigen.

Je bent perfectionistisch. onzeker, je laat over je heen lopen, je hebt mogelijk nare dingen meegemaakt en hoeft niet aan de nare momenten te denken, omdat je er niet over na hoeft te denken als je obsessief bezig bent met eten, sporten, anderen etc. stoppen. Je stopt dus je gevoel weg.
Het kan zijn dat je gepest bent, dat mensen je in de steek hebben gelaten en daardoor je vertrouwen in anderen kapot hebben gemaakt, dat mensen over je grenzen zijn gegaan of dat ze je misbruikt hebben (mentaal of fysiek). Maar ook het verlies van een dierbaar iemand, een scheiding of als je als kind al vroeg veel verantwoordelijkheid op je hebt moeten nemen, omdat je ouders - zonder dat ze het doorhadden - jou te weinig aandacht hebben gegeven of hebben kunnen geven door bijvoorbeeld werk, ziekte van één van je ouders of gezins- en familieleden. Er zijn nog zoveel andere redenen waardoor je vatbaar kunt worden om je emoties weg te stoppen en jezelf te verliezen in een strijd om er perfect uit te zien.

Het is niet zo dat je direct een eetstoornis ontwikkelt of een drang naar obsessief sporten, want er zijn ook genoeg mensen die het wel in de hand kunnen houden. Maar er zijn ook mensen die juist veel en ongezond gaan eten (emotie eten) om niet na te hoeven denken aan negatieve ervaringen. Ook zijn er mensen die gaan roken, drinken, drugs gaan gebruiken of bijvoorbeeld automutileren. Alle vormen waarin mensen zichzelf verliezen is een uitingsvorm om 'weg te lopen' van hetgeen waar ze daadwerkelijk last van hebben. En in de werkelijkheid gaat het dus niet goed met je, maar maak jij je lichaam kapot door al deze uitingsvormen.

Veel mensen zien alleen nog maar het probleem waar een persoon mee kampt, zoals bij Marlot de eetstoornis. Maar ze vergeten dat Marlot een persoon is met gevoel, interesses, hobby's en zoveel meer. Datzelfde geldt ook voor mensen die roken, drinken, verslaafd zijn aan verdovende middelen etc. Ze zijn het probleem niet, ze hebben een probleem en dat is niet zo makkelijk op te lossen door maar 'gewoon' te stoppen of bijvoorbeeld 'gewoon' te gaan eten. Ze zijn misschien ook gesloten en lijken daardoor niet open te staan voor verandering of nieuwe mensen. Soms heeft het gewoon tijd nodig omdat er een hoop gebeurd is waardoor een persoon 'op slot' is gegaan. Het enige advies dat ik kan geven is: toon interesse, toon steun en loop vooral niet weg van de personen in je leven die het moeilijk hebben. Iedereen heeft een verhaal en een 'litteken' in zijn leven. Iemand kan namelijk al vaak in de steek gelaten zijn en als dat keer op keer weer gebeurt, kan dat nog meer schade aanrichten. 

Ik merk dat ik nu al weer flink van het onderwerp uitwijk, maar ik wilde het eventjes kwijt.

Effecten van social media
Zoals al in de documentaire gezegd werd is alles mogelijk in de gephotoshopte digitale werkelijkheid alles mogelijk.
Dian de Vries heeft als gedragswetenschapper uitgebreid onderzoek gedaan naar de effecten van social media op het zelfbeeld van jongeren. 
Aart Zeeman hoor je zeggen dat steeds meer jongeren hun leven delen via social media met beelden die voor iedereen zichtbaar zijn. 'Voortdurend oordelen en beoordeeld worden.'
Dian de Vries vertelt ook in de documentaire dat meiden er allemaal naar streven om er uit te zien als Doutzen: 'to be like Doutzen'. 'Zij presenteren zich allemaal van hun mooiste kant, ze gaan allemaal foto's uploaden met je leukste kleren aan en een leuke filter eroverheen. En daarmee krijg je het idee dat iedereen er beter uitziet dan ze er daadwerkelijk in het echt uit zien. Daarmee wordt de lat heel erg hoog gelegd.

De beelden op social media creëren de gedachten dat jij er niet goed genoeg uitziet, maar social media geeft je ook de oplossing hoe je er net zo uit komt te zien als anderen van jou leeftijd die wel voldoen aan het ideaalbeeld. De consequenties van het gebruik van social media en het plaatsen van foto's van ideale levens/body's zijn dan ook groot. 'Hoe meer jongeren sociale media gebruiken, hoe onzekerder ze worden over hun uiterlijk en ook hoe belangrijker het uiterlijk voor ze wordt.'
Wel benadrukt Dian dat niet iedereen van Facebook of Instagram per definitie depressief wordt of een eetstoornis ontwikkelt, maar dat de kans er wel mee wordt verhoogt.

Greta Noordenbos, gespecialiseerd in eetstoornis, baart zich enorm zorgen dat de werkelijkheid steeds verder af komt te staan van het ideaalbeeld en dat vrouwen. Maar ook omdat de huidige generatie vrouwen vaak zeggen dat ze graag zouden willen afvallen en minder zouden willen wegen. Volgens Greta geldt dat voor 80% van de huidige vrouwen.

Verder zie je in het filmpje 3 foto's van schoonheidsidealen van de afgelopen jaren en die worden voorgelegd aan verschillende generaties. Het verschil tussen de meningen van de generaties is duidelijk te merken. Zo vindt de oudere generatie het huidige ideaalbeeld 'te mager', terwijl de huidige generatie het juist realistisch en te bereiken vinden. En zo vinden sommige meiden uit de huidige generatie Marilyn Monroe dik, terwijl zij vroeger toch echt het ideaalbeeld was. 

Marieke Dijkhof vraagt zich dan ook af waarom dat vroeger het ideaalbeeld was en nu ineens als dik wordt bestempeld. Marieke wil graag een statement maken tegen het huidige schoonheidsideaal. Zo zou ze graag Marilyn een keer terug willen zien op beelden, omdat de plaatjes op covers van tijdschriften en social media een domino effect veroorzaken die erg groot en gevaarlijk is. Aart noemt het 'een gevaarlijk ideaal dat wordt geconstrueerd door de designers in de modewereld.' Ook vertelt Art dat 25% van de tieners al op dieet is en dat het tijd is voor een tegenbeweging.

Photoshop
In het begin van het filmpje zag je dat een model juist slanker en mooier werd gemaakt, maar de Libelle maakt foto's van modellen juist wat voller. Iemand van de redactie van de Libelle laat namelijk een bewerkte foto zien van een model: 'Het is allemaal net wat voller waardoor gewoon dat pezige en dat bottige er af is.'
Libelle doet dit, omdat zij regelmatig foto's krijgen van modellen die zij te dun vinden.
Franska Stuy, hoofdredacteur van de Libelle, zegt:' WIj vinden het gewoon fijn als het er een beetje gezond uitziet, dus ja maken we het een klein beetje dikker of gladder.' Franka heeft ooit gezegd dat ze alleen nog maar vrouwen zouden gaan fotograferen voor het onderdeel mode met maat 40, maar dat is onhaalbaar. Alle monstercollecties worden namelijk alleen maar aangeleverd met maat 36 en daarvoor moet je dan ook modellen hebben die maat 36 kunnen dragen. Franka zegt ook dat het ene model met maat 36 er gezonder uit ziet dan de ander, het hoeft niet zo te zijn dat de andere modellen niet gezond zijn: 'maar kun je het hele skelletje zo natellen, dat vinden wij gewoon niet zo lekker'.

Art zegt eerlijk dat het een mooi gebaar is voor de lezers van de Libelle, maar dat het maar de vraag is of het invloed heeft op de social media gebruikers. 'Om het beeld van het schijnleven met het perfecte lichaam op social media door te breken is veel meer nodig.'

Marieke Dijkhof zegt dat het mooi zou zijn als we met zijn allen de 'giftige appel' uit de maatschappij kunnen halen. 'En dat de generatie meiden die daar weer achteraan komen zich niet meer blind staren op kindermaatjes, size zero, ik bedoel waar hebben we het over? Maar gewoon echt mooie vrouwelijke rondingen'.

Er zijn natuurlijk momenteel al genoeg tegenbewegingen in actie, neem bijvoorbeeld Meghan Trainor met haar liedje 'All about that bass', plus size modellen zoals Tess Holliday en natuurlijk de bedrijven die met pluszise modellen werken, reclames van bijvoorbeeld Dove, die zich al jaren inzet voor de schoonheid van de vrouwen zoals ze zijn en het verbod van te magere modellen op de catwalk en de advertentie van Yves Saint Laurent met het Nederlandse model Kiki Willems.

Toch denk ik ergens dat als er écht verandering moet komen, dat je moet stoppen met photoshop en moet stoppen met het aannemen van modellen die er niet gezond uit zien. Dit houdt dus ook in dat de monstercollecties zouden moeten veranderen en misschien verstuurd moeten worden met maten die je in je tijdschrift of advertenties wilt (variërend van 34/36 tot plus size, want er zijn ook vrouwen die van nature wel maat 34/36 dragen).
Het is belangrijk dat grenzen aangegeven worden voor modellen die wel gezond en niet gezond zijn, want als we maar foto's blijven aannemen van modellen die te dun zijn, komt er geen verandering. Die modellen blijven gewoon hun geld verdienen en hebben het idee dat het allemaal wel goed zit. Maar wanneer er grenzen aangegeven worden en je niet voldoet aan het beeld, omdat je te dun bent, dan moet je wel veranderen.
En ik denk ook dat het belangrijk is dat photoshop niet meer gebruikt wordt, het is niet natuurlijk ook al ziet het er misschien aantrekkelijker uit. Denk eens aan je medemens en niet aan je bankrekening! 

> Dus laten we de samenleving maar kapot gaan en blijven we het onbereikbare beeld creëren..
Egoïsme heet zoiets! <

Ik denk dat het tijd wordt voor een generatie waarbij vrouwen gefotografeerd worden met een uiterlijk en lichaam waarmee iedereen zich kan identificeren (dus nog steeds maat 34 of  36, maar ook 38, 40 en alle andere maten). Én dus ook vrouwen die lichamelijke 'imperfecties' hebben, want wees eerlijk die heeft iedereen! Hoe goed zal het zijn voor het zelfbeeld van jongeren en volwassenen om zich te kunnen identificeren met de werkelijkheid? In plaats van een onrealistisch beeld die iedereen wilt nastreven, maar niet altijd haalbaar is en dat je daardoor constant het gevoel hebt dat je faalt, niet goed genoeg bent en dat je niet mooi bent.  

Wil je de rapportage 'Een verknipt schoonheidsideaal' van Brandpunt ook terugkijken? Klik  dan hier.
Het is nogal een lange blog geworden en ik ben er ook best lang mee bezig geweest, maar ik hoop dat iemand er iets aan heeft. Als ik één persoon kan bereiken vind ik dat al super!